Rok Cypriana Kamila Norwida
W tym roku mija 200 rocznica urodzin Kamila Cypriana Norwida. Niejednokrotnie, w czasie wspólnych spacerów po Rzymie, pokazujemy naszym turystom na przykład ulicę przy której mieszkał Norwid czy kawiarnię w której najczęściej bywał. Są to, trzeba przyznać, dość zdawkowe informacje, dlatego w naszym poście postanowiłyśmy dodać nieco więcej informacji związanych z osobą Norwida, a dotyczących jego życia, twórczości czy miejsc odwiedzanych przez niego w Rzymie.
Dlaczego odwiedzał Rzym?
Norwid był nie tylko poetą ale również między innymi rzeźbiarzem. Wieczne Miasto odwiedzał wielokrotnie na przełomie lat 1844-1849 ponieważ uważał to miasto za stolicę sztuki. W Rzymie starał się utrzymać ze środków otrzymywanych ze źródeł kościelnych tworząc na zamówienie dzieła o treści sakralnej.
Podczas pobytów w Rzymie było wiele miejsc, w których mieszkał ale tylko na Via Sistina 123 widnieje tablica upamiętniającą jego pobyt. Napis w języku włoskim głosi ,,CYPRIAN NORWID poeta, artysta i myśliciel polski, mieszkał w tym domu w latach 1847 i 1848, rozmyślając o ojczyźnie, o Rzymie i o sztuce”.
Polonia i Norwid
W Rzymie artysta miał możność spotkać się i poznać z najwybitniejszymi postaciami polskiej emigracji w tym że Słowackim, Mickiewiczem, czy hrabią Zygmuntem Krasińskim jednak najsilniejsza więź połączyła go z księżmi Zmartwychwstańcami (zgromadzenie założone przez Polaków w Rzymie), których pierwotna siedziba znajdowała się przy kościele Św. Klaudiusza. To właśnie w tym kościele 27 marca 1845 roku Norwid przystąpił wraz z kilkoma innymi Polakami do sakramentu bierzmowania.
Zmartwychwstańcy
Obecna siedziba Domu Generalnego księży Zmartwychwstańców znajduje się na Via San Sebastianello i to właśnie tu, w archiwum klasztornym, przechowywana jest liczna, pisana ponad 150 lat temu, korespondencja prowadzona przez Norwida z księżmi.
Norwid był człowiekiem bardzo głęboko wierzącym, ściśle przestrzegającym reguł i zasad religii chrześcijańskiej. W pewnym momencie postanowił nawet wstąpić do zakonu Zmartwychwstańców. Prośba ta spotkała się jednak z odmową i do zakonu nie został przyjęty.
Sacre Coeur
Zmartwychwstańcy i wszyscy z nimi związani, w tym Norwid, Mickiewicz czy Sienkiewicz często odwiedzali klasztor Sacre Coeur (przy kościele Trinità dei Monti) mieszczący się tuż przy Schodach Hiszpańskich.
To tam znajduje się kaplica z freskiem przedstawiającym Madonnę z Lilią. Fresk namalowała – w 1844 roku – francuska malarka, która przybyła do Rzymu by pogłębiać wiedzę i umiejętności artystyczne. Później wstąpiła do zgromadzenia i stała się zakonnicą.
Kiedy papież Pius IX w czasie wizyty w klasztorze zobaczył obraz z zachwytem miał wykrzyknąć ,,Mater Admirabilis’’. Od tych papieskich wyrazów zachwytu, fresk otrzymał swoją nazwę.
Norwid wielokrotnie modlił się przed tym obrazem, kontemplował i podziwiał wizerunek Madonny z Lilią albowiem przypominał mu on inny wizerunek – Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej. Pisał zaś o tym tak “Zakonnica (malarka), co tam oto sobie w Rzymie dalekim, Polski nie znając, malowała Mater Admirabilis, wiedziała więcej o sprawie tej wedle chrześcijaństwa niż wiele głów uczonych”.
“Legenda”
Swoje przemyślenia dodatkowo zawarł w specjalnym utworze napisanym z tej okazji a zatytułowanym ,,Legenda’’
„Oto siedzi na tronie Królowa w kolorach narodu.
Po jej lewej stronie kądziel (Marta),
Po prawej stronie lilie, które nie przędą, ale piękniejsze od Salomona w chwale swojej (Maria),
A Królowa-Korony-Polskiej przędzie nić czynnego życia Marty w stronę Marii…
I doprzędła już do połowy…
I zadumała się …
I nachyliły się lilie pączkami swymi ku lewej stronie, ku kądzieli …
I zadumały się tak, jak sama Prządka, i są w pełności rozwinięcia.
I obrócona jest książka, jakoby czytania czas nastąpił…”
W 180 rocznice urodzin poety – Polonia ufundowała tablicę z polskim tekstem ,,Legendy’’. Tablica ta do dnia dzisiejszego znajduje się przy drzwiach wejściowych do kaplicy.
Grecka kawiarnia Polaków w Rzymie
Antico Café Greco – kawiarnia założona w 1760 r. – od samego początku istnienia była miejscem spotkań elity kulturalnej z całego świata, wśród których nie brakowało także wielu wybitnych Polaków.
W noweli „Ad leones!” Norwid wspomniał o zwyczaju odwiedzających Rzym artystów, polegał on na tym, by jako swój adres korespondencyjny podawać adres „Cafè Greco”: ,,[…] od mnóstwa lat jest przyjętym obyczajem posługiwać się ustalonym Kawiarni Greckiej adresem i tam odbierać listy swoje […].” (PWsz VI, 136).
Św. Andrzej na Kwirynale
Czytając listy Norwida możemy dowiedzieć się także, że w 1845 mieszkał on na Via delle Quattro Fontane w budynku, który już nie istnieje. Ulica ta znajduje się tuż przy dobrze znanym kościele Św. Andrzeja na Kwirynale – pięknym barokowym kościele zaprojektowanym przez słynnego architekta Gian Lorenza Berniniego. Norwid bardzo często bywał w tym kościele a to ze względu na przechowywane w nim relikwie Św. Stanisława Kostki.
Do kościoła przylega nowicjat ojców Jezuitów. Tam znajduje się dawna cela Świętego Stanisława Kostki, w której to, tenże, zakończył swój ziemski żywot.
Scenę śmierci Świętego Stanisława Kostki uwiecznił francuski rzeźbiarz Pierre le Gros. Stworzył on piękną rzeźbę przedstawiającą postać Świętego – naturalnej wielkości, na łożu śmierci z różańcem, krzyżem i lilią w dłoniach. Nad łożem wisi ogromnych rozmiarów obraz ukazujący Matkę Bożą w otoczeniu aniołów i świętych, która wydaje się obsypywać płatkami róży osobę Świętego.
Cala kompozycja wzbudza zachwyt nie tylko współczesnych, odwiedzających to miejsce. Ten sam zachwyt musiał towarzyszyć Norwidowi, dlatego będąc pod ogromnym wrażeniem dzieła postanowił wyrazić swoje uczucia w poemacie, którego tekst umieszczono na ścianie sali prowadzącej do celi Świętego.
Spacery po Wiecznym Mieście
Jak już było wspomniane na wstępie, Norwid był nie tylko poetą. Był on również rzeźbiarzem, grafikiem i malarzem a inspiracji do swojej twórczości szukał przemierzając ulice Wiecznego Miasta, podziwiając Koloseum, Forum Romanum, Teatr Marcellusa, Panteon oraz…
Więcej dowiecie się już w czasie wspólnych spacerów, kliknij tutaj aby zapoznać się z naszą ofertą. Serdecznie zapraszamy do Rzymu!
