Perin del Vaga w Zamku św. Anioła
W Rzymie zapach wiosny już unosi się w powietrzu. Kwiaty, aromaty i zakochani… Czy coś może być bardziej romantycznego?! Tej scenerii wyjątkowo sprzyja temat miłości. Chcąc poświęcić szczególną uwagę temu uczuciu, warto wybrać się na Zamek św. Anioła, by przyjrzeć się mitologicznej parze Amora i Psyche.
Komnaty Pawła III w Zamku Anioła.
Opowieść odżywa za sprawą zorganizowanej wystawy, której inspiracją stało się odrestaurowanie dzieła Perin del Vaga „Amor i Psyche” zdobiące jeden z pokoi papieża Pawła III w Zamku. Pokaz uzupełniony jest przez obrazy, rysunki, rzeźby, ryciny, gobeliny, ceramiki i będzie można go oglądać do 10 czerwca.
Mit o Amorze i Psyche.
Przyjrzyjmy się tajemniczej miłości, która przez wieki dawała natchnienie do tworzenia od starożytności do współczesności. Artyści wielu dziedzin sztuki wykorzystywali motyw tej miłości w swych dziełach – pisarze jak J. de La Fontaine, J. Keats, Molier, P. Corneille. W muzyce opowieść o zakochanej Psyche pobudzała wyobraźnię J. B. Lully, A. Thomas. Z mitu wreszcie czerpali malarze i rzeźbiarze m.in. Rafael, P. P. Rubens, A. van Dyck, F. Boucher, A. Canova. Rzeźba „Amor i Psyche”, której Canova nadał subtelny wdzięk i głębię uczucia dwojga kochanków, wyjątkowo poruszyła Flauberta. Kiedy francuski pisarz zobaczył dzieło Canovy, ukradkiem pochylił się, by ucałować śnieżnobiały marmur, czcząc w ten sposób czyste piękno.
W micie, o urodę Psyche zazdrosna była najpiękniejsza z bogiń Afrodyta. Z jej polecenia Amor miał wzbudzić miłość Psyche do najbardziej odrażającego mężczyzny, tymczasem on sam nie oparła się jej urokowi i zakochał się w niej. Odwiedzał ją co noc. Tajemniczy kochanek przestrzegł jednak Psyche, że nigdy nie może dowiedzieć się, kim on jest.
Psyche posłuchała namów sióstr i podczas gdy, Amor spał, zapaliła lampę… Obudzony Amor zniknął. Zrozpaczona Psyche wyruszyła na poszukiwanie ukochanego. Po długim okresie prób i służby w świątyni Afrodyty, Psyche wzruszyła serce bogini, która obdarowała ją nieśmiertelnością i pozwoliła na związek z Amorem.
Symbolika.
W mitologii greckiej Psyche jest personifikacją duszy ludzkiej. W sztuce archaicznej Psyche przedstawiano pod postacią ptaka, w czasach hellenistycznych i rzymskich – dziewczynę ze skrzydłami motyla.
W Piśmie Świętym również pojawia się termin Psyche- oznacza on życie w doczesności, również duszę jako wewnętrzne życie w różnych jego przejawach. Określa się nim także źródło uczuć. Interesujący jest również fakt, że od „psyche” wzięła nazwę jedna z nauk o człowieku- psychologia. Nauka, której celem jest leczenie umysłu, jak i „duszy” człowieka.
Postać Amora (Erosa) w dosłownym znaczeniu oznacza żądzę i uosabia boga miłości. Powszechnie z Psyche przedstawiany jako uskrzydlony młodzieniec. Jego atrybutami były strzały i łuk lub pochodnia- wszystko co służyło do rozpalenia płomieni miłości. Pojawiały się czasem z nim dary kochanka , a więc zając, skrzydła lub kwiat.
U podstaw mitu o Psyche i Amorze leży myśl- oczyszczenia duszy oraz ponownego zjednoczenia z ukochanym. Skrzydła Amora i Psyche wyrażają ideę, iż miłość uskrzydla, uwzniośla. Częste wykorzystywanie historii mitologicznej przez artystów chrześcijańskich wiąże się z wyobrażeniem miłości duszy do Chrystusa. Strzała to atrybut Amora, ale i symbol boskiej mocy, raniąc Psyche rozpala w niej miłość. W interpretacji chrześcijańskiej to zjednoczenie w miłości przez cierpienia duszy i wyzwania, jakie należy pokonać w poszukiwaniu i odnalezieniu miłości Boga.
Wystawa w Zamku św. Anioła.
Wystawa w Zamku św. Anioła podzielona jest na części: pierwsza- pokazuje korzenie mitu, ale i uosobienie Amora i Psyche jako cierpienia duszy i Boskiej miłości. W drugiej sekcji pojawia się historia Amora i Psyche w malarstwie renesansu, rzeźbie, ceramice, rysunkach i grafikach. Trzecia część wystawy skupia się na scenie lampy, jako nieodparty urok tajemniczej miłości. Ostatnia część to pokazanie odrodzenia romantycznej baśni w neoklasycyzmie od końca XVIII do początku XIX wieku, podczas którego mit o Psyche znów był wielkim tematem literackim i graficznym.
Wielkie uczucie w sztuce wyrażone przez wrażliwość i talent wielkich mistrzów ujmie za duszę każdego, do tego atmosfera rzymskiej wiosny rozbudzi dodatkowo zmysły i kto wie… może ta jedyna wielka miłość będzie gdzieś czekać przy Moście Anioła…
